Hoe wordt mousserende wijn gemaakt?
Wie is er niet dol op een fijn glas ‘bubbels’? Die fijne bubbels in je glas zijn honderden koolstofdioxide (CO2) gasbelletjes. Ze ontstaan in de wijn tijdens een fermentatieproces. En daar zijn weer verschillende methoden voor.
Zo komt de bubbel in de mousserende wijn
Wijnmakers gebruiken twee methoden om mousserende wijn te maken: de Methode Champenoise en de Charmat-methode of tankmethode. Je hoort aan die laatste – want minder charmante toevoeging al dat dit een minder complexe methode is dan de originele, traditionele van mousserende wijnen maken via de ‘Methode Traditionnelle of Methode Champenoise’. Bij de minder omvangrijke methode vindt de gisting die nodig is om bubbels te krijgen in grote tanks. Bij de traditionele methode gebeurd dat in elke fles afzonderlijk. En ja, dat verklaard ook meteen het prijsverschil tussen een goede en ‘gezellige’ mousserende wijn.
Hoe werkt het nu precies?
Laten we met de traditionele manier beginnen. De klassieke ‘Methode Champenoise’ waarbij de gisting plaatsvindt in de fles.
First things first: wat is gisting van wijn? Gisting van wijn is het proces waarbij gist suikers in druivensap omzet in alcohol en koolstofdioxide. Dit gebeurt bij de meeste wijnhuizen in grote tanks en het is de start voor het maken van een ‘stille’ basiswijnen. Dus wijnen zonder bubbel.
Tweede gisting
Zodra deze basiswijn klaar is, wordt de wijn voor traditionele ‘Methode Champenoise’ of ‘Methode Traditionnelle’ gebotteld samen met een mengsel van suiker en nieuw gist ( de zogenaamde ‘liqueur de tirage’) voor een tweede gisting. De flessen worden v afgesloten met een tijdelijke kroonkurk en ‘the magic’ kan starten…
Tijdens deze tweede gisting zet de gist de toegevoegde suiker om in alcohol en produceert het ook koolstofdioxide. Omdat het gas niet kan ontsnappen, lost het op in de wijn: er ontstaan bubbels.
Sur lie
Na deze tweede gisting is de mousserende wijn nog niet klaar. Er volgt een periode van rijping ‘sur lie’, waarbij de wijn in contact blijft met de dode gistcellen. Dit goedje wordt de ‘lie’ genoemd. Deze rijping kan maanden tot jaren duren. De tijdsduur draagt bij aan de complexiteit, diepte en smaak van de mousserende wijn. Wanneer deze rijpingsperiode voorbij is, worden de gistresten uit de fles verwijderd. Dit gebeurt door de flessen geleidelijk schuiner te zetten zodat de gistresten zich ophopen bij de flessenhals, waar ze gemakkelijk verwijderd kunnen worden.
De laatste stap is het toevoegen van ‘liqueur d’expédition’, een mengsel van wijn en suiker, wat het uiteindelijke zoetheidsniveau van de mousserende wijn bepaalt. Hierna wordt de fles definitief afgesloten met een kurk.
Hoe wordt mousserende wijn gemaakt volgens de tankmethode?
De Charmat-methode of tankmethode volgt een vergelijkbaar proces van tweede gisting, maar dan niet in de fles. Ook de tweede gisting vindt plaats in grote tanks. Dit proces is minder intensief en verloopt sneller. Dit gaat wel ten koste van de diepte en complexiteit van wijnen. Een fles bubbels die volgens deze methode wordt gemaakt ligt wel goedkoper in de winkel.
Sneller dan snel in de winkel, wat ze aantrekkelijker maakt voor wie zoekt naar een vriendelijk geprijsde mousserende wijn. Maar, zoals gezegd: de ene bubbel is de andere niet.
Bubbels en bubbels…
Er zijn veel soorten mousserende wijnen, elk met zijn eigen unieke naam en karakter. Deze namen zeggen iets over de regio waar de mousserende wijn vandaan komt, maar ook over het maakproces.
Champagne wordt uitsluitend geproduceerd in de Franse Champagne-streek en moet geproduceerd zijn volgens Methode Champenoise om Champagne te mogen heten. Deze mousserende wijn staat bekend om zijn complexiteit, rijpheid en elegante bubbels.
Prosecco is een moussernede wijn uit de Veneto-regio van Italië. Het is een lichtere, vaak fruitigere mousserende wijn meestal gemaakt volgens de Charmat-methode. Prosecco’s zijn toegankelijk, fijn frisse en zijn ideale mousserende wijnen voor ongedwongen gelegenheden.
Cava is een mousserende wijn uit Spanje wordt voornamelijk wordt geproduceerd in de Penedès-regio in Catalonië. Druiven die worden gebruikt zijn onder andere Macabeo, Parellada en Xarel-lo.
Ook in Duitsland en Oostenrijk worden mousserende wijnen gemaakt, en die noemen we Sekt. Ze kunnen zowel via de Methode Champenoise als via de tankmethode worden geproduceerd. Sekt wordt vaak gemaakt van Riesling, Pinot Blanc en Pinot Gris, wat resulteert in aromatische, lichte wijnen.
Minder vaak genoemd is Franciacorta. Deze Italiaanse mousserende wijn komt uit de Lombardije-regio en wordt uitsluitend gemaakt via de Methode Champenoise. Druiven die voor deze wijnen gebruikt worden zijn onder andere Chardonnay en Pinot Noir wat zorgt voor verfijnde kwaliteit en diepgang die vaak wordt vergeleken met die van Champagne.
Mousserende wijnen kiezen
Het kiezen van de juiste mousserende wijn hangt af van de gelegenheid en persoonlijke voorkeur. Voor een speciaal moment of een fijn diner kan een traditioneel geproduceerde wijn met zijn rijke karakter en subtiele bubbels de voorkeur hebben. Bij het selecteren van een mousserende wijn is het ook belangrijk om rekening te houden met de zoetheid van de wijn, die varieert van ‘Brut Nature’ (zeer droog) tot ‘Doux’ (zoet), afhankelijk van de hoeveelheid toegevoegde ‘liqueur d’expédition’ na de tweede gisting. Dit geeft niet alleen een indicatie van de smaakintensiteit, maar ook van hoe goed de wijn zal samengaan met verschillende gerechten.
Bij lichtere gerechten of tijdens een receptie past een frissere, fruitigere mousserende wijn zoals Prosecco of een lichtere Cava uitstekend. Voor rijkere maaltijden of bij formele toasts kan een complexe Champagne of een verfijnde Franciacorta een diepere indruk achterlaten.
Bij een boeking voor private dining nemen we uiteraard nemen we alle tijd om hierover te adviseren. Ook vertellen wij u graag meer over lokale en minder bekende varianten die wij tijdens onze reizen ontdekken en inkopen.
